Şu sıralar tez konum nedeniyle zamanımın çoğu; yapay zeka ve hikaye anlatıcılığı ile ilgili her türlü haber, bilgi, film, kitap ve tabii ki makaleler ile geçiyor.

Mart ayında Aslı Aktümen’in “Bir Psikiyatristin Sinema Defteri” adlı kitabında psikolojik incelemesini dinlediğim ve izlemek için listeme eklediğim bir filmi izledim dün.

“HER” türkçeye “AŞK” diye çevrilmiş galiba filmin ismi.

“Her” bilim kurgu, romantik drama kategorisinde bir film. 2013 yılında Spike Jonze tarafından yazılmış ve yönetilmiş. “John Malkoviç Olmak” filmin yönetmeni kendisi aynı zamanda. Jonze’n varoluşluk felsefesini özenle işleyişini görmek, bende film bitirdikten sonra da üstüne okuma yapmak, konuşmak hatta yazma istediğini uyandırdı.

---

Gelecekte geçen film, yalnız ve içe dönük Theodore’un hikayesini anlatıyor. Yüzeysel olarak bu şekilde tanımlayabilirim sanırım filmin konusunu. 

Gelecekte teknolojinin çok geliştiği bir dönemde ironik olarak Theodore, bir şirkette başkaları için el yazısı mektupları oluşturan yazar olarak çalışıyor. Bilgisayara sesle komutlar verip bilgisayarın  el yazısı ile eski usul kağıtlara yazı yazmasını izliyoruz ilk sahnede. 

Theodore aynı zamanda, birlikte büyüdüğü eşiyle boşanma sürecinde zorluklar yaşıyor. Depresif, kararsız, mutsuz, duygusuz bir robot gibi resmediliyor filmin başında ama süreç ilerledikçe görüyoruz ki aslında Theodore sevdiği işi yapıyor, dostları var, güzel bir hayatı var. 

Ama bir boşluk hissi var sanki.

Ardından, kendisine yeni bir akıllı işletim sistemi satın alıyor ve Samantha ile yolları bu şekilde kesişiyor. 

Samantha, aslında insanlarla iletişim kurabilen ve deneyimlerinden öğrenen, gelişmiş, yazılımı insan bilincini simule etmeye odaklanmış bir yapay zeka teknolojisi. Theodore, Samantha ile daha fazla zaman geçirdikçe, ona romantik duygular beslemeye başlıyor ve bu süreç her iki karakteri de zorlayan karmaşık ve duygusal bir ilişkiye yol açıyor.

Theodore ayrılmak üzere olduğu eşini, Samantha’ya anlatırken birlikte büyüdükleri süreçteki değişimlerinden söz ediyor. Bu değişimi, filmin ilerleyen sürecinde Samantha’da da aslında insanda olduğu gibi tecrübe etmek etkileyiciydi benim açımdan.

Filmi izlemeyenler için daha fazla bilgi vermeden öneri kısmında kalmayı tercih edeceğim çünkü filmin içine girdikçe yalnızlık, yapay zeka temasının çok yüzeysel olduğunu göreceksiniz. Alt metinler, değişimler, semboller, diyaloglar çok daha fazlasını anlatıyor aslında.

Evet, neden geldim bu konuya? Aylardır yapay zekanın neler yapabildiği, hayatı ne kadar kolaylaştırdığı konusunda okuyup yazıyorum. Ki filmde de akıllı sistem gerçekten bunları yapıyor.

Akıllı bir yardımcım olup bir çırpıda tüm maillerimi okuyup, gereksiz olanlarını silmesini ben de isterdim gerçekten. 

Ama süreç bununla kalacak mı merak etmeden duramıyor insan?

2013 yapımı “Her” filmindeki yapay zeka teknolojisi, günümüzde geliştirilen yapay zeka sistemlerine benzer özellikler taşıyor. Özellikle, doğal dil işleme, öğrenme algoritmaları ve kişiselleştirilmiş öneriler gibi özellikler, çoğumuzun hayatına girdi bile.

Filmde işlendiği gibi, yapay zekanın insanlarla olan ilişkileri, duygusal ve sosyal boyutları da kapsıyor. Bu da, insanlar ve yapay zeka arasında karmaşık ve duygusal bir ilişki kurulabileceği fikrini düşündürüyor bana.

Filmin özellikle bu boyutu, günümüzde yapay zeka teknolojilerinin insanlar üzerindeki etkileri ve gelecekteki olası etkileri hakkında düşündürücü sorular ortaya çıkarıyor. 

Yapay zeka teknolojileri insanlarla nasıl etkileşim kuracaklar ve bu etkileşimlerin sonucunda neler olacak? 

Yapay zeka teknolojileri, insanlarla olan ilişkilerde duygusal bir boyut kazanacak mı? 

Yapay zeka düşüncenin ötesine geçip hissedebilecek mi?

Filmden aklımda kalan bir cümle aslında tüm yazıyı yazmama sebep oldu. Bir cümle bir çok soruyu da beraberinde getirdi.

“Geçmiş, kendimize anlatıp durduğumuz hikâyelerden ibaret” 

HER

Filmin sonunda aslında ana karakter için geçmişin bundan ibaret olmadığını görüyoruz.

Senin içinde öyle mi? Geçmiş kendimize anlattığımız hikayelerden ibaret kalırsa geleceği hayal ettiklerimiz ile nasıl şekillendirebiliriz?

Öneriler:

Spike Jonze imzalı Her filmi

Aslı Aktümen’in Bir Psikiyatristin Sinema Defteri ve 

Kısa hikayeleri sevenlere Aslı Aktümen’in Bilinç Dışı Öyküler Sulu/ Boya